دستورالعمل ارزیابی و کاهش خطر لرزه‌ای در بناهای میراث فرهنگی

معماری و شهرسازی:

دستورالعمل ارزیابی و کاهش خطر لرزه‌ای در بناهای میراث فرهنگی
مولف		مترجم	دکتر فرهاد آخوندی
ناشر	دانشگاه هنر اسلامی تبریز	تاریخ انتشار	1402
نوبت چاپ	اول	تعداد صفحات	160
قیمت پشت جلد	1000000	ارسال کننده	admin
نوع جلد		اندازه	وزیری
کد DOI		کد دیویی
کد ال سی		فایل کتاب	-

توضیح

اهداف و ضوابط

این دستورالعمل‌‌ها برای ارزیابی و کاهش خطر زلزله برای میراث فرهنگی حفاظت شده، با عطف به مقررات فنی ساخت‌‌و‌‌ساز (که در اینجا NTC نامیده می‌‌شود) مصوبۀ 14 سپتامبر 2005 میلادی وزرا، و به ویژه پیوست 2 "مقررات فنی برای طراحی، ارزیابی و تقویت و بهبود رفتار لرزه‌‌ای ساختمان" مصوبۀ شماره P.C.M 3274/03 و اصلاح و ادغام بعدی آن (پیوست 2 مصوبۀ فوق‌‌الذکر) (در اینجا مصوبه نامیده می‌‌شود)، تدوین شده است.
آیین‌‌نامۀ میراث فرهنگی و منظر (از این پس آیین‌‌نامه نامیده می‌‌شود) قانون شمارۀ 42 را در تاریخ 22 ژانویه 2004 میلادی تصویب کرد، که در مادۀ 4 مقرر شد، وظیفۀ حفاظت از میراث فرهنگی ملی به عهدۀ دولت باشد و فعالیت‌‌های آن، توسط وزارت میراث فرهنگی انجام شود. همانطور که قبلاً در مادۀ 16 قانون مصوبۀ شماره 64 مورّخ 2 فوریه 1974 میلادی (مقررات ساخت‌‌و‌‌ساز با مقررات خاص برای مناطق لرزه‌‌خیز) تصویب شده بود.
تا آنجایی که به مداخلات در مورد بناهای تاریخی مربوط می‌‌شود، در مادۀ 29 آیین‌‌نامه، پاراگراف 4 بیان می‌‌شود که در ساختمان‌‌های تاریخی واقع در مناطق با خطر لرزه‌‌ای زیاد، مرمت باید با در نظر گرفتن مداخلات استحکام‌‌بخشی سازه‌‌ای انجام گیرد. همانطور که در پاراگراف 5 تعریف شده است، این قوانین ساختمانی باید با همکاری مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌‌هایی که آیین‌‌نامه‌‌ها، مقررات فنی، ضوابط و مدل‌‌های مداخلات استحکام بخشی را با در نظر گرفتن مرمت میراث فرهنگی ایجاد می‌‌کنند، برای مناقصات منطقه‌‌ای اعمال شوند.
دستورالعمل حاضر، با هدف تعیین مسیر دانش و آگاهی برای ارزیابی ایمنی لرزه‌‌ای و طراحی مداخلات استحکام‌‌بخشی نهایی که مشابه مقررات مربوط به ساختمان‌‌های حفاظت نشده است، اما به طور مناسب با نیازها و ویژگی‌‌های میراث فرهنگی ملی سازگار است، ایجاد شده است. هدف این پژوهش، این است که به عینی‌‌ترین شکل ممکن، دستورالعملی نهایی در مورد ایمنی و حفاظتی که به‌‌وسیلۀ مداخلات استحکام‌‌بخشی لرزه‌‌ای تعیین شده باشد، تدوین کند. به خصوص که این دستورالعمل به ساختمان‌‌های بنایی اشاره دارد.
با توجه به حفاظت از میراث فرهنگی، با در نظر گرفتن ایمنی در برابر زمین ‌‌لرزه، تهیۀ ابزارهای تحلیل در سطوح مختلف، ضروری به نظر می‌‌رسد. این امر، باید در دو مقیاس مختلف انجام شود: (1) ارزیابی آسیب‌پذیری میراث فرهنگی بر اساس مقیاس ارضی (سرزمینی)، (2) ارزیابی آسیب‌‌پذیری ایمنی و طراحی مداخله‌های استحکام‌‌بخشی در مقیاس ساختمان‌‌های منفرد. به منظور اعمال این مفاهیم، این دستورالعمل به روش‌هایی اشاره دارد که نباید اجباری و الزامی تلقی شوند. علاوه بر این، با توجه به تکامل مستمردر این زمینه، دستورالعمل‌‌ها، باید به طور منظم به روز شوند.

1-2- محتوای دستورالعمل

در قسمت‌‌های مختلف این دستورالعمل، به مباحثی در خصوص تعریف خطر لرزه‌‌ای در رابطه با سایت بنای مورد نظر، کاربری نهایی و ظرفیت سازه‌‌ای آن بر اساس دانش صحیح و مدل‌‌سازی سازه اشاره شده است.
در فصل 2، الزامات ایمنی پیشنهاد شده است که برای ساختمان‌‌های با ارزش تاریخی و هنری مناسب هستند. توصیه می‌‌شود که محدودیت‌‌های مرجع، دوباره به نحوی تعریف شوند که فقط به ضرورت ایمنی جانی (حالت حدی نهایی) و عملکرد سازه (حدّ مجاز خرابی) اشاره نکنند؛ بلکه به کاهش ظرفیت سازه و آسیب به ارزش‌های هنری موجود در ساختمان نیز توجه نشان دهند. علاوه بر این، سطوح حفاظت در برابر زمین لرزه، در رابطه با نیازهای حفاظتی و شرایط بهره‌‌برداری پیشنهاد شده است.
در فصل 3، به معیارهایی برای تعریف دقیق فعالیت لرزه‌‌ای، با مقایسۀ شتاب فروریزش ساختمان و شتاب مبنا اشاره شده است. مسلماً این آگاهی در قضاوت میزان خطرپذیری ساختمان، نقش بی‌‌بدیلی دارد. طبقه‌‌بندی کشور ایتالیا به نواحی مختلف و نسبت دادن مقدار مشخص اولیه به فعالیت زمین لرزه‌‌ای به هر ناحیه، نشان دهندۀ یک طرح ساده و مؤثر برای طراحی سازۀ جدید است. اما این امر، در حفاظت ساختمان‌‌های موجود یک امر انتقادی است. بنابراین، فعالیت لرزه‌‌ای ممکن است طوری ارزیابی شود تا از تحقیقات موجود که خطر لرزه‌‌ای را در سرزمین ایتالیا تعریف می‌‌کند، بهره‌‌مند شود. در صورت لزوم، ممکن است یک تحقیق در مورد ویژگی‌‌های محلی سایت انجام شود (منطقه/ریزپهنه‌‌بندی).
آگاهی از ساختمان (فصل 4)، باید با در نظر گرفتن موارد مشخص شده در بند 5-11 مصوبه، مطابق با برنامۀ نظارت بر وضعیت حفاظت میراث معماری محافظت شده (پیوست الف) که توسط وزارت میراث فرهنگی و فعالیت‌‌های عمومی جهت میراث معماری و منظر، تهیه شده و برای کسب آگاهی در مورد این میراث فرهنگی ایتالیا نهایی شده است، به‌‌دست آید.
در فصل 5، به روش‌‌های مختلف مدل‌‌سازی بناهای تاریخی اشاره شده است. به ویژه، برای ارزیابی ایمنی لرزه‌ای، سه سطح مختلف تعیین می‌شود که به ترتیب، از پیچیدگی کم به زیاد به صورت زیر مرتب شده است:
LV1- ارزیابی ایمنی لرزه‌‌ای که در یک کشور باید برای همۀ بناهای تاریخی موجود اجرا شود؛
LV2- ارزیابی برای مداخلات موضعی در قسمت‌‌های محدودی از سازه؛
LV3- طراحی مداخلات استحکام‌‌بخشی که عملکرد سازۀ مشخص شده را تغییر خواهد داد، یا برای زمانی که ارزیابی دقیق ایمنی لرزه‌‌ای ساختمان مورد نیاز باشد.
در نهایت در فصل 6، دستورالعمل‌‌هایی برای بهبود اثر لرزه‌‌ای ارائه شده است. به عبارت دیگر، کاهش میزان آسیب‌‌پذیری بر اساس نتایج حاصل از مدل‌‌سازی و مشاهدۀ هرگونه خسارت احتمالی، بیان می‌‌شود. برای هر مورد، مداخلات احتمالی بیان شده است که اثر بخشی آن‌‌ها، تأثیر آن‌‌ها در حفاظت ساختمان (غیرمخرب، برگشت‌‌پذیری و دوام) و هزینه‌‌ها به طور دقیق بررسی شده‌‌اند.